Ngày 9/1, Microsoft và Phòng nghiên cứu quốc gia Tây Thái Bình Dương (PNNL) của Mỹ cho biết thành công ứng dụng AI để tìm vật liệu vốn không tồn tại ngoài tự nhiên, giúp giảm 70% lượng lithium trong pin, từ đó mang lại lợi ích kinh tế và bảo vệ môi trường.

Theo các nhà nghiên cứu, công nghệ vật liệu này xoay quanh việc dùng nguồn natri dồi dào để thay thế lithium - loại tài nguyên đang ngày càng khan hiếm và đắt đỏ. Sản phẩm pin đầu ra ở dạng rắn, khó bắt lửa, được cho là an toàn hơn so với pin dạng lỏng hoặc gel truyền thống, đồng thời cung cấp mật độ năng lượng cao hơn.

Quá trình tìm kiếm bắt đầu từ việc đặt câu hỏi cho Azure Quantum Elements (AQE) - mô hình kết hợp giữa điện toán hiệu suất cao và trí tuệ nhân tạo do Microsoft phát triển. Nền tảng AI đề xuất 32 triệu kết quả khác nhau, sau đó lựa chọn khoảng 500.000 vật liệu đủ ổn định để sử dụng. Các nhà khoa học tiếp tục kết hợp nhiều bộ lọc vào AI, mô phỏng cách chuyển động của nguyên tử, phân tử trong vật liệu, từ đó đánh giá lựa chọn khả thi nhất. Sau 80 giờ làm việc, nhóm nghiên cứu đã tìm ra vật liệu mới trong số 23 ứng viên cuối cùng.

"Xem xét 32 triệu tài liệu trong thời gian ngắn là lượng công việc con người không thể đảm nhiệm", Vijay Murugesan, trưởng nhóm khoa học vật liệu, nói trong bài đăng trên trang chủ PNNL. Trong khi đó, Phó chủ tịch Microsoft Jason Zander cho rằng AI đã giúp giảm thời gian làm việc từ vài năm xuống chỉ còn hai tuần. "Chúng tôi mới giải quyết xong một vấn đề, còn hàng nghìn vấn đề khác cần xử lý và mô hình AI này có thể áp dụng cho tất cả", ông nói với Reuters.

Các nhà khoa học thừa nhận vẫn còn chặng đường dài để ứng dụng vật liệu mới vào thực tế. Dù vậy, phát hiện này có thể là lời giải cho các bài toán khó liên quan tới pin lithium, ví dụ lo ngại về tàn phá môi trường khi khai thác, nguồn cung hữu hạn và phân bổ không đồng đều trên thế giới.

Tiến sĩ Nathan Baker, trưởng nhóm sản phẩm AQE của Microsoft, cho biết trí tuệ nhân tạo đang biến đổi nhiều nhiệm vụ của con người trên không gian số, từ viết email cho đến phát triển phần mềm. Thành công với vật liệu pin chỉ là bước đầu trong việc ứng dụng AI vào mọi lĩnh vực. "Sự kết hợp này sẽ nén 250 năm tiếp theo của ngành khoa học vật liệu và hóa học xuống còn 25 năm. Nó cũng có thể mở ra kỷ nguyên mới cho nhiều lĩnh vực khác", ông nói trong bài đăng trên trang chủ Microsoft.

Hoàng Giang